Wakacje są momentem, w którym łapiemy chwilę wytchnienia i wyparowuje z nas zmęczenie. Czekamy na nie cały rok. I nic dziwnego – urlop brzmi jak zaklęcie, które przeprowadzi prosto do krainy wypoczynku. Otworzy zaczarowane wrota, za którymi wylądujesz pod palmą, z chłodnym napojem i szumem morza w uszach. Albo na szlaku górskim, gdzie cisza przed Tobą, a w nogach kilometry.

Wtem budzi Cię głośny dzwonek telefonu służbowego, który nie został na biurku… A nawet jeśli został, to planowanie urlopu miało podejrzanie wiele wspólnego z wyznaczaniem służbowych zadań. W końcu czas wolny sprzyja chęci odhaczenia wszystkiego, na co nie ma czasu na co dzień. Ale czy sprzyja też wypoczynkowi? Niekoniecznie. Wbrew pozorom odpoczywanie na urlopie wcale nie jest takie proste. Często narzucamy na siebie ogromną presję kierowaną tym, jak powinien wyglądać urlop, a nie jakiego urlopu potrzebuję. Podpowiadamy, jak zrobić to tak, aby wyciągnąć z Twojego wolnego jak najwięcej dobrego.

Urlop zacznij od przygotowań

I nie mam na myśli zaplanowania kierunku wymarzonych wakacji czy planowania tego, co będziesz robić, kiedy wymarzone wolne się rozpocznie. Przygotowania warto zacząć od… pracy. Zastanów się, jak wyglądał Twój ostatni tydzień przed dłuższą nieobecnością? Czy było to niecierpliwe odliczanie do końca? Czy raczej walka z czasem i dopinanie projektów na ostatnią chwilę?

Mało kto podejmuje decyzję o urlopie z dnia na dzień. Dlatego jeśli i Twoja nieobecność jest zaplanowana już od jakiegoś czasu, zwróć uwagę na ostatnie dni przed nią. Postaraj się, na ile to możliwe, zakończyć duże projekty i przekazać obowiązki nie ostatniego dnia, a kilka dni przed urlopem. Daj sobie bufor na nieprzewidziane zdarzenia. Dzięki temu wychodząc ostatniego dnia z pracy, unikniesz zastanawiania się, czy na pewno o czymś nie zapomniałeś i czy osoba zastępująca da sobie radę. To pomoże Ci zwolnić i wyciszyć organizm – jeśli wprost z najwyższych obrotów wpadniesz w urlopowy wypoczynek będziesz potrzebować więcej czasu, aby się przestawić. A możliwe nawet, że to… odchorujesz. Wiesz, że ma to nawet swoją nazwę? O „chorobie rekreacyjnej” (1) mówimy wtedy, kiedy po intensywnym czasie przychodzi moment rozluźnienia, a organizm zamiast się regenerować, zaczyna chorować. Znasz to, prawda? Przez cały tydzień działasz na najwyższych obrotach, aby weekend rozpocząć migreną lub przeziębieniem? Zwolnienie tempa przed urlopem może pomóc.

I pamiętaj: urlop to urlop. Nie remont, nie lista zadań do odhaczenia, nie praca! Telefon służbowy zostaw na biurku, nie podglądaj poczty firmowej. Myślisz, że to nie trudne? 55% (2) polskich pracowników odbiera telefony w trakcie urlopu. Z kolei aż 95% (3) ankietowanych twierdzi, że chętnie skorzystaliby z rozwiązania wprowadzonego przez niemiecką firmę Daimler – e-maile, które przychodzą do ich pracowników na urlopie, są automatycznie kasowane, a ich nadawcy dostają informację, że mogą odezwać się do kogoś innego lub poczekać do końca urlopu.

Sprawy w pracy zamknięte, obowiązki przekazane? Czas na urlop.

KPI zostaw w pracy

Odpoczynek to paradoksalnie prosta rzecz – wystarczy nie pracować, prawda? Okazuje się, że niekoniecznie. Dla wielu z nas praca to nie tylko narzędzie pozwalające zdobyć środki do życia, często bywa także zagłuszaczem trosk. Skupieni na pracy, nie myślimy o problemach rodzinnych, zdrowotnych i osobistych. Kiedy życie zawodowe odsuwa się na drugi plan, ta tłumiona sfera może dojść do głosu.

Jak ją wyciszamy? Wpadając w wir działania – planując mnóstwo aktywności od rana do wieczora. Zwiedzanie, rower, kino, basen, restauracja, teatr, wypad z przyjaciółmi – wszystkie te aktywności mogą służyć Twojemu wypoczynkowi, o ile tylko pomiędzy nimi znajdujesz czas na to, aby wypocząć. Bo na przeszkodzie może stanąć coś jeszcze: wyrzuty sumienia.

Wielu z nas czuje, że beztroski odpoczynek jest przejawem braku produktywności, lenistwa. A przecież nikt nie jest w stanie być na 100% przez cały czas – potrzebujemy czasu, aby naładować baterie, także fizycznie. Zachęcam Cię do uważności na siebie: czy na pewno dajesz sobie prawo do odpoczynku, czy zakładasz, że musisz na niego zasłużyć?

Dopiero wypoczęty umysł i ciało wraca do swojego balansu, co przekłada się na efektywność oraz kreatywność. Dlatego jeśli czujesz, że jesteś w ślepym zaułku jakiegoś problemu, zrób sobie przerwę. Bardzo możliwe, że na drodze do rozwiązania stoi Twoje przemęczenie. Pamiętaj, że prawo Archimedesa jest skutkiem kąpieli w wannie jego autora, z kolei Lin-Manuel Miranda wpadł na pomysł stworzenia słynnego Hamiltona czytając wakacyjną lekturę dla relaksu.

Jeśli masz sobie ustawić KPI na Twój urlop, niech będzie nim sumienny odpoczynek. Niektórym łatwiej jest przespać 8 godzin, traktując to jak obowiązek wobec siebie.

Słuchaj siebie i swoich potrzeb

Higiena snu to jedno z największych współczesnych wyzwań, a chroniczny stres spowodowany tempem codziennego życia niechlubnie procentuje w postaci długu sennego. Permanentnie niewyspani, jesteśmy bardziej podatni na złość, smutek, a w odpowiedniej kombinacji – nawet na depresję.

Według Amerykańskiego Towarzystwa Psychologicznego nawet 60 do 90 minut więcej snu w ciągu nocy może poprawić zarówno pamięć, jak i koncentrację (5).

Zanim rzucisz się na odhaczanie wakacyjnej listy aktywności – odeśpij!

Pamiętaj o uważności na swoje potrzeby i o znalezieniu rzeczy, która naprawdę sprawią Ci przyjemność. Jeśli masz ochotę spędzić cały urlop na kanapie, nie ma sprawy – pamiętaj jednak o tym, jak ważna jest nawet drobna aktywność fizyczna w ciągu dnia. Zwykły spacer pozwoli Ci „przewietrzyć głowę” i wrócić do domu z myślą, że zrobiłeś coś dla siebie. A to naprawdę dużo.

Nie bez znaczenia pozostaje kwestia odcięcia się od bodźców. Warto wyciszyć powiadomienia w telefonie tak, aby nowe alerty, informacje o publikacjach i reakcjach na Twoje posty nie odciągały Cię od życia i nie kradły cennych godzin wolnego czasu.

Pamiętaj: urlop to nie zadanie do odhaczenia. Jeśli zaplanowałeś górską wędrówkę, ale czujesz, że wolisz pójść na masaż i krótki spacer po okolicy – to jest OK. Twój urlop nie będzie przez to mniej wartościowy. Słuchając siebie możesz tylko zyskać.

Zadbaj o bezbolesny powrót z wakacji

Powrót ostatnim samolotem w niedzielę, aby wycisnąć z urlopu jak najwięcej, to dobry pomysł tylko wtedy, kiedy masz wolny poniedziałek. W przeciwnym razie wszystkie siły, które zebrałeś w czasie wolnym, możesz poświęcić na walkę ze sobą w pierwszym dniu po urlopie.

Danie sobie ekstra dnia (lub kilku) po powrocie z wakacji pozwoli Ci nie tylko wypocząć, ale także powspominać. Uporządkowanie zdjęć, powrót do miłych momentów sprawią, że na dłużej zapamiętasz wakacyjny spokój. Dzięki temu nie będziesz miał poczucia, że tak właściwie to jakbyś nigdy nie miał żadnego urlopu.

Urlop – sprawa życia lub… śmierci?

Osoby, które biorą urlop rzadziej niż raz na 6 lat są ponad 8 razy bardziej narażone na problemy zdrowotne – w tym kłopoty z sercem, cukrzycę oraz wysoki cholesterol (7). Urlop to nie tylko kwestia utrzymania dobrego psychicznego samopoczucia oraz realizacji swojego apetytu na świat, ale niemalże sprawa życia i śmierci.

Nieustanna presja, brak równowagi między pracą i życiem zawodowym sprzyja wypaleniu zawodowemu. Ciągła pogoń nie pozwala nam na wypoczynek i restart, ale organizm i tak odbierze to, co mu się należy. Kwestia tego, czy zrobi to kiedy pozwolimy nadrobić mu braki, czy wymusi to na nas obniżonym samopoczuciem, chorobą i depresją. Urlop to nie tylko Twoja przyjemność, ale niezbędny element profilaktyki zdrowotnej – także w kwestii zdrowia psychicznego.
Dlatego nie martw się, praca poczeka. A Ty zafunduj sobie prawdziwy odpoczynek.

Źródła:

Well+good, ‘Leisure Sickness’ Could Be Why You’re Feeling Tired or Sick on Your Days Off—Here’s What You Can Do About It, 2022 https://www.wellandgood.com/leisure-sickness/
Randstad, badanie randstad: 52. monitor rynku pracy, 2023

https://info.randstad.pl/575859/lp/i/monitor-rynku-pracy-52

Forbes, 3 Ways Unplugging On Vacation Improves Mental Health And Relationships, 2023 https://www.forbes.com/sites/hollycorbett/2023/05/30/3-ways-unplugging-on-vacation-improves-mental-health-and-relationships/
American Psychological Association, More sleep would make us happier, healthier and safer, 2014

https://www.apa.org/topics/sleep/deprivation-consequences

Insider, What taking a vacation does to your body and brain, 2018 https://www.businessinsider.com/vacation-health-benefits-2018-8?IR=T

Pozostałe:

Allina Health, Importance of taking a vacation, 2021 https://www.allinahealth.org/healthysetgo/thrive/importance-of-taking-a-vacation

Adam Dębowski, Nie potrafimy odpoczywać, nawet będąc na urlopie. Oto, jak to zmienić, 2018 https://adamdebowski.pl/blog/coach-materialy/jak-odpoczywac-na-urlopie-i-poza-nim/

American Psychological Association,Speaking of Psychology: Why you should take a vacation—and how to get the most out of it, with Jessica de Bloom, PhD, and Sarah Pressman, PhD, 2023

https://www.apa.org/news/podcasts/speaking-of-psychology/vacation

Harvard Business Review, How Taking a Vacation Improves Your Well-Being, 2023 https://hbr.org/2023/07/how-taking-a-vacation-improves-your-well-being